Nguồn gốc tennis gắn liền với lịch sử văn hóa châu Âu, xuất phát từ trò chơi “jeu de paume” thịnh hành trong giới quý tộc Pháp. Qua nhiều thế kỷ, môn thể thao này được cải tiến về luật lệ, trang bị và sân thi đấu, tạo nền móng cho tennis hiện đại. Bài viết dưới đây của SODO sẽ giúp khám phá hành trình phát triển đầy thú vị của môn thể thao lịch sử này.
Nguồn gốc tennis bắt đầu từ trò chơi jeu de paume xuất hiện tại Pháp vào khoảng thế kỷ 12, khi người chơi sử dụng tay trần để đánh bóng qua lại. Trò chơi này lan rộng sang Anh, Ý, Tây Ban Nha và trở thành thú vui thịnh hành trong giới quý tộc châu Âu suốt nhiều thế kỷ. Ban đầu chơi trong sân kín, về sau người ta chế tạo vợt gỗ để thay tay, đặt nền móng cho tennis hiện đại.
Tới thế kỷ 19, thiếu tá người Anh Walter Clopton Wingfield đã cải tiến trò chơi cổ điển thành một môn thể thao ngoài trời, gọi là “lawn tennis.” Năm 1874, ông đăng ký bản quyền bộ luật thi đấu đầu tiên, định hình sân cỏ, bóng, vợt với kích thước rõ ràng. Luật chơi được tầng lớp quý tộc Anh tiếp nhận, từ đó lan ra khắp các câu lạc bộ danh giá.
Thông tin về nguồn gốc tennis
Quá trình hình thành tennis hiện đại thế kỷ 19
Giai đoạn cuối thế kỷ 19 đánh dấu bước chuyển mình quan trọng trong nguồn gốc tennis, khi bộ môn này được chuẩn hóa về luật chơi hay sân thi đấu. Những thay đổi này gắn liền với tên tuổi của một người mang tính biểu tượng – Walter Clopton Wingfield.
Nguồn gốc tennis với Walter Clopton Wingfield
Năm 1873, thiếu tá Walter Clopton Wingfield – sĩ quan người Anh – đã cải biên trò chơi “jeu de paume” thành một môn thể thao có thể thi đấu ngoài trời. Ông đặt tên là “Sphairistikè,” lấy từ tiếng Hy Lạp, mang ý nghĩa “nghệ thuật đánh bóng,” sau này được biết đến rộng rãi dưới tên gọi lawn tennis. Thiết kế của ông bao gồm vợt gỗ nhẹ, bóng cao su bọc nỉ và sân cỏ hình đồng hồ cát.
Nguồn gốc tennis hiện đại không thể tách rời Wingfield, bởi ông không chỉ định hình cách chơi mà còn định hướng cả môi trường thi đấu. Những nguyên tắc do ông đề xuất đã đặt nền móng cho hệ thống luật thi đấu phổ quát sau này. Việc chuyển từ không gian trong nhà ra sân cỏ ngoài trời tạo ra đột phá về tính đối kháng, tốc độ trận đấu và khả năng phổ biến.
Tennis hiện đại không thể tách rời Wingfield
Đăng ký bản quyền, luật chơi tennis đầu tiên
Đầu năm 1874, Wingfield chính thức đăng ký bản quyền bộ luật đầu tiên với Văn phòng Bản quyền Anh quốc. Tài liệu bao gồm kích thước sân, cách tính điểm, quy tắc giao bóng và các quy chuẩn kỹ thuật khác. Trong thời gian ngắn, luật chơi này lan rộng tại các khu nghỉ dưỡng, biệt thự của tầng lớp quý tộc.
Theo ghi chép lịch sử, bộ luật của Wingfield được in thành sách nhỏ, phát hành kèm theo bộ dụng cụ thi đấu – một mô hình khởi đầu cho việc thương mại hóa thể thao. Những gì được xem là chuẩn mực trong nguồn gốc tennis vẫn còn ảnh hưởng đến cấu trúc luật chơi hiện đại. Dù có nhiều điều chỉnh sau này, bộ luật gốc vẫn giữ giá trị nền tảng.
Sân cỏ Anh quốc, tầng lớp quý tộc
Khi lawn tennis du nhập vào các câu lạc bộ thể thao Anh quốc, nó nhanh chóng trở thành biểu tượng của đẳng cấp và sự lịch thiệp. Các quý ông, quý bà trong giới thượng lưu coi trò chơi như một hình thức rèn luyện thể chất kết hợp giao lưu xã hội. Sân cỏ tại các điền trang tư nhân trở thành trung tâm của văn hóa thể thao Anh giai đoạn hậu Victoria.
Nguồn gốc tennis hiện đại gắn chặt với lối sống quý tộc, tạo ra hình ảnh thanh lịch, chuẩn mực trong cách chơi, cách ăn mặc và ứng xử trên sân. Wimbledon – giải đấu lâu đời nhất – cũng ra đời trong không khí đó, năm 1877. Từ bước khởi đầu trong giới thượng lưu, trò chơi dần lan sang công chúng khi luật chơi được chuẩn hóa và các giải phong trào xuất hiện.
Trở thành biểu tượng của đẳng cấp và sự lịch thiệp.
Tennis lan rộng, phổ biến toàn cầu
Theo Tennis SODO, sau khi được hệ thống hóa tại Anh, tennis không dừng lại ở sân cỏ châu Âu mà lan rộng khắp các châu lục. Dưới đây là ba yếu tố cốt lõi tạo nên bước ngoặt trên toàn cầu.
Tennis du nhập vào châu Á, Mỹ và châu Phi
Trong thập niên 1880, trò chơi bắt đầu xuất hiện tại Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ấn Độ, Ai Cập – những khu vực có quan hệ mật thiết với Anh. Tại Mỹ, trò chơi nhanh chóng phổ biến nhờ vào tầng lớp trung lưu và hệ thống câu lạc bộ thể thao địa phương. Sau vài thập kỷ, các giải như US Open ra đời, đưa nguồn gốc tennis vượt ra ngoài phạm vi châu Âu.
Ở châu Á, trò chơi du nhập chủ yếu thông qua giới sĩ quan, công chức làm việc trong chính quyền thuộc địa. Các học viện quân sự, trường quốc tế sớm đưa trò chơi vào chương trình thể chất, tạo nền móng phát triển lâu dài. Riêng châu Phi, môn này được giới thiệu qua các nhà truyền giáo và quân đội Anh, ban đầu giới hạn trong giới tinh hoa bản địa.
Vai trò của thuộc địa, trường học Anh
Mạng lưới thuộc địa Anh đóng vai trò như “cỗ máy truyền bá” không chính thức cho nguồn gốc tennis hiện đại. Các sĩ quan, giáo viên bản xứ được đào tạo tại Anh thường mang theo luật chơi, dụng cụ và thói quen thể thao khi quay về. Nhờ đó, trò chơi hiện diện đều khắp từ Ấn Độ, Malaysia đến Kenya và Nam Phi.
Trường trung học, đại học kiểu Anh tại các quốc gia nói trên tích cực mở sân, tổ chức giải nội bộ, duy trì truyền thống thể thao đúng chuẩn. Trong nhiều nơi, trò chơi trở thành môn chính khóa bên cạnh cricket và điền kinh. Mô hình giáo dục kết hợp thể thao tạo ra thế hệ vận động viên có nền tảng sớm, góp phần kéo dài ảnh hưởng của nguồn gốc tennis vào thế kỷ 20.
Thuộc địa Anh đóng vai trò như “cỗ máy truyền bá”
Tổ chức thi đấu quốc tế, Olympic
Cuối thế kỷ 19, các liên đoàn tennis quốc gia lần lượt hình thành, mở đường cho các giải giao hữu xuyên biên giới. Năm 1900, Davis Cup ra đời như giải đồng đội đầu tiên dành cho nam, tạo tiền lệ cho sân chơi quốc tế. Cùng thời điểm, môn này được công nhận là môn thi chính thức tại Thế vận hội Olympic.
Dù từng bị loại khỏi Olympic năm 1924 do tranh cãi về nghiệp dư và chuyên nghiệp, tennis trở lại mạnh mẽ vào năm 1988. Sự kiện này đánh dấu giai đoạn toàn cầu hóa thực sự của nguồn gốc tennis, khi các quốc gia ngoài Âu – Mỹ bắt đầu giành huy chương. Ngày nay, hệ thống ATP, WTA cùng bốn giải Grand Slam đã biến tennis thành một trong năm môn thể thao được theo dõi nhiều nhất thế giới.
Kết luận
Nguồn gốc tennis trải qua hành trình dài từ trò chơi trong tu viện Pháp đến môn thể thao toàn cầu. Nhờ cải tiến luật lệ, sự truyền bá qua hệ thống thuộc địa và chuẩn hóa thi đấu quốc tế, trò chơi tại SODO đã vượt ra khỏi tầng lớp quý tộc, trở thành bộ môn đại chúng. Hiện nay, trò chơi không chỉ là biểu tượng kỹ thuật mà còn là nét văn hóa thể thao hiện đại.
